Flor içeren diş macunu kullanıyorsanız ne gibi bir tehlike altındasınız? Florun zeka gelişimine olumsuz
etkisi var mıdır? Çocuklarda flor uygulamaları ve riskleri nelerdir?
Bu ve benzeri sorularla meslek hayatımda sıklıkla karşılaşmaktayım. Merak eden tüm hastalarımıza elimden geldiğince ayrıntılı bilgi sağlamaya çalışıyorum ancak tüm ayrıntıları anlatmaya ne benim vaktim yeter ne de sayfalar yeterli olur.
Bu yazıyı hazırlarken olabildiğince sade bir dil kullanmaya özen gösterdim. Ancak yine de anlaşılmayan noktalar olduğunda doktormehmet@dentarikan.com ’ a yazabilirsiniz veya yakında aktif hale getirecek olduğum sayfanın altında “soru ve yorumlar” kısmını kullanabilirsiniz. Vakit buldukça sorularınızı cevaplamaya çalışırım.
Florün Dişlerimizi Korumadaki Rolü
Öncelikle merak edenler için çok kısa bir kimya hatırlatması yapalım. Flor periyodik cetvelin en aktif reaktanı olup bazı asal gazlar da dahil olmak üzere neredeyse tüm elementlerle tepkimeye girer.
Florün dişlerimizi korumadaki en etkili yöntemi topikal olarak yani diş minesinin üzerine uygulanması şeklindedir.
Her insanın ağzında milyonlarca bakteri yaşamaktadır. Bu bakteriler bazı enzimatik reaksiyonlar neticesinde salyanın pH’sını düşürerek asidik ortam yaratırlar. Diş minesi asidik pH’ya düştüğünde (<5,5) mineral kaybetmeye başlar yani zayıflar.
Zayıflayan mine dokusu çürümeye çok elverişlidir. pH yeniden yükselmeye başladığında diş minesinin yeniden mineral bağlayıp zayıflayan dokuyu güçlendirme şansı vardır. İş bu noktaya geldiğinde bu görevi en başarılı yerine getiren element flordur.
Bağlanabilme özelliği diğer elementlere göre çok daha güçlü olduğundan zayıf mine dokusuna bağlanır ve mineyi güçlendirir.
Yaptığı güçlü bağ sayesinde diş minesi asitlere daha dayanıklı hale gelir.
Ayrıca ağızda bulunan flor iyonları bakterilerin asit oluşturan enzimatik reaksiyonlarını azaltarak ikincil bir koruma kalkanı daha oluşturmaktadır.
Vücuda Aşırı Flor Alımı ve Flor Zehirlenmesi
Suların florlanması, flor tablet kullanımı, flor içeren besin maddelerinin tüketimi gibi yollarla flor vücuda sistemik olarak alınıp dolaşıma girebilmektedir. Florun vücudumuzda pek çok işlevi olmakla birlikte aşırı dozlarda alımı zararlıdır.
Bazı çalışmalarda florün zeka gelişimi üzerine olumsuz etkilerinden bahsedilmektedir ve aşırı flora maruz kalan bireylerin diğer bireylere oranla IQ seviyesinin düşük olduğu gösterilmiştir. Ancak yapılan çalışmalar mercek altına alındığında bilimsel olmaktan çok uzak olduğunu görmekteyiz.
Florun aşırı oranlarda sistemik olarak alımı florozis denilen tabloyu oluşturmaktadır. Florozisli bireylerde zeka gelişimi olumsuz etkilenmemekle birlikte daha çok iskeletsel belirtileri ve diş gelişimi üzerinde olumsuz etkileri gözlemlenmektedir.
Ayrıca florozis tablosunun topikal uygulamalarla (vernik, jel , diş macunu) oluşması mümkün değildir.
Flordan zehir olarak bahseden kaynaklar görebilirsiniz. İhtiyaç fazlası alınan her elementten zehirlenebilirsiniz. Magnezyum, demir, kalsiyum gibi vücudumuzda çok işlev gören elementleri ve hatta vitaminleri de fazlaca alırsanız zehirlenirsiniz. Bu noktada merak edilen soru şu olmalıdır. Ne kadar flor alırsam zehirlenirim? Gelin bu sorunun cevabını birlikte bulalım.
Hemen her gün elimizden düşmeyen diş macunlarımıza bir göz atalım. Flor içeren her diş macununda ne kadar flor içerdiği üzerinde yazılıdır. Günümüzde piyasada bulunan diş macunlarının çoğu 1450ppm florür içermektedir. Bunu biraz daha açık anlaşılır bir miktara dönüştürelim. Ortalama 1 tüp diş macunundaki eşdeğer florür miktarı 1 mg’dan daha azdır.
Akut florür zehirlenme dozu yapılan araştırmalar göstermiştir ki 5mg/kg’dır. Bu demektir ki 10 kg ağırlığındaki bir çocuğun florürden zehirlenmesi için 50mg florür alması gerekmektedir. Bu kadar florür en az 50 tüp diş macununda bulunur.
Sonuç
Florürün topikal kullanımının sağlık açısından zararlı olmadığı kanıtlanmış doğru bilgidir. Zeka geriliği yapmaz, gelişimi bozmaz. Faydası çoktur. Topikal flor uygulamalarından çekinmeyiniz.
Ben sadece dental tedavilerin ya da koruyucu dental işlemlerin okullarda <klinik dışı her ortamda> yapılmasının taraftarı değilim. Ortam hijyeninin sağlanabildiğine inanmıyorum. Bunun yerine çocukların alınıp kliniğe götürülmesi ve işlemlerinin klinik ortamda yapılması daha güvenli olacaktır.
Zaten 2020 yılı bize hijyen konusunda ne kadar hassas davranmamız gerektiğini bir kere daha göstermiştir.
About Doktor Arıkan
Bursa Nilüfer'de diş hekimi. Diş eti hastalıklarından ortodontiye, implanttan gülüş tasarımına diş hekimliği adına a'dan z'ye akla gelen tüm tedavilerin özenle uygulandığı kliniğin kurucusu
